کیفیت فاضلاب تصفیه شده برای کاربرد غیرآشامیدنی در شهرها – تصفیه پیشرفته یا مرحله سوم تصفیه فاضلاب
برای رسیدن به این کیفیت، فاضلابی که از استخرهای ته نشینی نهایی (مرحله دوم تصفیه) بیرون آمده می بایست از مرحله سوم تصفیه فاضلاب (تصفیه پیشرفته فاضلاب) نیز بگذرد. یکان های تصفیه پیشرفته یا مرحله سوم فاضلاب بین استخرهای ته نشینی نهایی و استخرهای کلرزنی قرار می گیرند و شاملند بر استخرهای منعقدکننده و صافی ها.
۱- یکان های منعقدکننده
یکان های منعقدکننده به نوع فاضلاب وارد شده به تصفیه خانه و مقدار مواد معلق و محلول، درجه کدری فاضلاب بیرون آمده از استخرهای ته نشینی نهایی که خود بسته به مقدار بارگذاری در این استخرها است، ممکن است به یکان های منعقدکننده شود. این یکان ها شاملند بر:
الف- استخر مخلوط کننده که در آن مواد منعقدکننده ای مانند ترکیبات آهک، سولفات آلومینیوم، کلرورفریک، سولفات فرو، سلیکات سدیم، بنتونیت و یا پلی الکترولیت ها به کار گرفته می شوند. فاضلاب در این استخرها با کمک پره هایی به شدت به هم آمیخته می شود.
ب- استخر لخته سازی که در آن با کمک بهمزن هایی با سرعت کم از ته نشین شدن مواد لخته جلوگیری شده در فاضلاب تصفیه شده را به استخر ته نشینی می فرستند.
ج- استخر که ته نشینی که در آن مواد لخته شده را ته نشین می کنند.
باتوجه به اینکه در بسیاری از موارد در تصفیه خانه های فاضلاب خانگی، درجه کدری (NTU) فاضلاب بیرون آمده از استخرهای ته نشینی نهایی کمتر از ۷ واحد است.
در تصفیه پیشرفته فاضلاب (مرحله سوم تصفیه) از سامانه های منعقدکننده استفاده می شود و فاضلاب تصفیه شده را از استخر ته نشینی نهایی مستقیماً به صافی ها می فرستند.
۲- صافی ها
کاربرد صافی ها در تصفیه آب آشامیدنی مدت ها است که یکان اصلی تصفیه خانه های آب را به خود اختصاص داده است، در صورتی که کاربرد آن در تصفیه فاضلاب در سال های اخیر متداول شده است. در حقیقت کاربرد صافی ها در تصفیه فاضلاب از زمانی آغاز شد که کاربرد فاضلاب تصفیه شده مورد نظر قرار گرفته است. امروزه صاف کردن فاضلاب بیرون آمده از استخرهای ته نشینی نهایی به طور وسیعی مورد استفاده قرار گرفته و یکان اصلی در تصفیه پیشرفته (تصفیه مرحله سوم) را دربر می گیرد. گرچه از نقطه نظر فرآیند کار صافی های مورد استفاده در تصفیه فاضلاب و آب تفاوت چندانی نیست ولی به علت بزرگتر بودن مواد معلق و زیادتر بودن نمک های محلول فلزات به ویژه ترکیبات فسفری در فاضلاب تصفیه شده نسبت به آب، اعداد مبنا برای طراحی آنها متفاوت است، همچنین به علت نامتوازن بودن بارگذاری روی صافی و چسبندگی بیشتر مواد معلق در فاضلاب تصفیه شده به ذرات تشکیل دهنده بستر صافی باید ملاحظات ویژه ای در طراحی صافی ها در نظر گرفت.
انواع صافی ها
الف- صافی های تخت: معمول ترین نوع صافی ها، صافی های تخت با بستری از دانه های سختی مانند ماسه و یا انتراسیت است. این گونه صافی ها به دو دسته با کار متناوب و یا با کار دائم تقسیم می شوند. هر یک از این انواع ممکن است با یک لایه از ماسه، دو لایه از ماسه و انتراسیت، و یا سه لایه از ماسه، آنتراسیت و گارنت ساخته شوند. کلفتی بستر این صافی ها برای حالت متناوب (حالت کار و حالت شستشو) طبق استانداردهای آمریکا برای یک لایه در حدود ۷۶ و برای چند لایه ای ۹۱ سانتیمتر انتخاب می شود. برای حالت کار دائم ۲۸ تا ۱۸۸ سانتیمتر انتخاب می کنند. نسبت درازا به پهنای صافی را (یک به یک) تا (چهار به یک) و بارگذاری روی آن را برای صافی های کند برابر ۱% تا ۳% لیتر بر مترمربع و برای صافی های تند ۱/۴ تا ۴/۱ لیتر بر مترمربع در نظر می گیرند. این گونه صافی ها بسته به تعداد لایه ها، نوع آنها، مقدار بارگذاری روی آنها، می توانند کدری فاضلاب را تا حدود ۲ (NTU) برابر تقریباً ۴/۷ میلی گرم در لیتر مواد معلق کاهش دهند.
برای شستشوی صافی های با کار متناوب معمولاً از آب آمیخته با هوای فشرده استفاده می شود در حالی که برای شستشوی صافی های با کار دائم با برداشتن لایه رویین و گذاردن لایه شسته شده تازه ای، صافی را برای مرحله بعدی آماده می کنند.
صافی های چرخان: در جاهایی که زمین کافی در اختیار نیست از صافی های استوانه ای شکل چرخانی به قطری در حدود ۳ متر مانند شکل شماره ۱ استفاده می شود. این استوانه ها را در کانال فاضلاب پس از استخر ته نشینی نهایی به گونه ای کار می گذارند که تمام پهنای کانال را بپوشاند و حدود ۷۰ تا ۷۵ درصد بلندی آن در فاضلاب قرار می گیرد.رویه بیرونی استوانه را با توری فلزی از جنس زنگ نزن و یا پلاستیکی ویژه ای با سوراخ هایی به قطر ۲۰ تا ۳۵ میکرومتر می پوشانند. بارگذاری روی استوانه را ۳ تا ۶ مترمکعب از فاضلاب از رویه بیرونی استوانه انتخاب می کنند. سرعت چرخش استوانه بین ۴/۵ تا ۴۵ متر در دقیقه انتخاب می شود که در نتیجه افت فشاری در صافی به ترتیب برابر ۷/۶ تا ۱۵/۲ سانتیمتر بوجود می آورد. مواد گرفته شده در روتوری به طور دائمی در قسمت بالای استوانه با فشار آب شسته شده و به ابتدای تصفیه خانه برای تصفیه پمپ می شود. این گونه صافی ها ۱۰ تا ۸۰ (متوسط ۵۵) درصد مواد معلق را در فاضلاب کاهش می دهند.
شکل ۱ – شمای یک صافی استوانه ای گردان با سوراخ هایی تقریباً برابر ۳۰ میکرومتر برای صاف کردن فاضلاب تصفیه شده در مرحله دوم
۳- گندزدایی فاضلاب تصفیه شده (کلرزنی و کلرزدایی)
گندزدایی فاضلاب تصفیه شده: مانند کلرزنی و استفاده از اشعه ماوراءبنفش متداول ترین روش گندزدایی برای فاضلاب تصفیه شده است. اما در مورد کاربرد فاضلاب تصفیه شده در شهرها باید افزود که از نقطه نظر بهداشتی کنترل تعداد کلیفرم در فاضلاب تصفیه شده اهمیت ویژه ای دارد. در برخی از ایالت های آمریکا تعداد کلیفرم را در ۱ تا ۵ درصد از نمونه های مورد آزمایش ۲/۲ عدد در ۱۰۰ میلی لیتر و در کمتر از یک درصد نمونه های مورد آزمایش ۲۳ عدد در ۱۰۰ میلی لیتر محدود می کنند.
کلرزدایی فاضلاب تصفیه شده: باید فاضلاب تصفیه شده را برای کاربردهای شهری و یا فرستادن به دریاچه ها و منبع های طبیعی، نخست کلرزدایی کرد و مقدار کلر را تا حدود نیم میلی گرم در لیتر کاهش داد که برای مردم و ماهی ها زیان آور نباشد.
[gap height=”50″]
[box]
مشخصات منبع مورد استفاده:
[restrict level=3]
نام کتاب: تصفیه فاضلاب
مؤلف: دکتر محمدتقی منزوی
ناشر: انتشارات دانشگاه تهران
نوبت چاپ: چهاردهم
تاریخ نشر: ۱۳۹۲
صفحات مورد استفاده: ۲۶۴ تا ۲۶۷ (فصل ششم)
[/restrict]
[/box]