گندزدایی لوله های تعمیر شده
شکستگی خطوط لوله، نشتی های شدید لوله های آبرسانی و دیگر اجزاء خسارت دیده سیستم توزیع باید سریعاً تعمیر شوند. برای اجرای این امر یک طرح عملیات لازم می باشد. این طرح باید شامل هماهنگی با نیروهای پلیس، آتش نشانی و متصدیان خیابان یا بزرگراه بوده، آموزش های لازم به پرسنل داده شود و گزارشات دقیق و قطعات تعمیری ضروری نیز در دسترس باشند. برنامه ریزی دقیق منجر به برقراری سریع سرویس شبکه می گردد.
هنگام انجام تعمیرات، اقدامات زیر باید صورت پذیرد تا احتمال آلودگی میکروبی کاهش یابد و خطوط لوله مجدداً به سلامت در سرویس قرار گیرد.
- اطمینان حاصل کنید که قطعات تعمیری جهت ارسال به محل تعمیر، در دسترس هستند و در شرایط مناسب بهداشتی بوده اند.
- اقدامات بهداشتی را رعایت کرده و ترانشه را از نظر آلودگی احتمالی بررسی کنید.
- یک روش کلرزنی مناسب به کار گیرید.
- برای انجام آزمایش های میکروبی، نمونه گیری انجام دهید.
- مورد تعمیری و عملیات انجام شده برای تعمیر را مستندسازی کنید و خط لوله را در سرویس قرار دهید.
هر کدام از این موارد به طور مفصل در ادامه مورد بحث قرار می گیرند.
شرایط انبار قطعات تعمیری
یک لیست دقیق از موجودی قطعات یدکی در انبار که برای تعمیرات مورد نیاز است، باید موجود باشد، به طوری که سریعاً بتوانند به محل حادثه ارسال گردند. تأمین کننده قطعات یا خود شرکت می توانند محل های مناسبی برای نگهداری این لیست باشند تا در صورت نیاز در دسترس باشد.
همه لوله ها، اتصالات، شیرآلات، کمربندها و دیگر متعلقات موجود باید طبق لیست کنترل شوند. مادامی که این قطعات در انبار نگهداری می شوند، موارد ایمنی باید به کار برده شود. لوله ها و دیگر قطعات باید به گونه ای انبار شوند که امکان ورود آب و خاک و اشیای آلوده به داخل آنها وجود نداشته باشد. هر گونه ماده خارجی قابل مشاهده باید از داخل قطعات انبار شده خارج گردد. درپوش های آب بند و دیگر پوشش های محافظ برای جلوگیری از هرگونه آلودگی باید به کار گرفته شوند.
اقدامات بهداشتی هنگام تعمیر
از لوله آسیب دیده باید به دقت مراقبت شود تا آب، خاک و دیگر مواد وارد آن نشوند. اگر لازم است آب های سطحی باید با استفاده از موانعی منحرف گشته تا به محل اجرا وارد نشوند. محل حفاری در صورت نیاز باید از آب خالی شده تا جایی که آب در زیر سطح لوله قرار گیرد (شکل ۱). قبل از شروع تعمیرات، سطح داخلی لوله تمیز شود تا اگر با خاک در تماس بوده و یا آلودگی های دیگری وارد لوله شده اند، برطرف شود. در صورت ورود و تماس با خاک، شستشوی لوله با آب با سرعت کم در هر دو جهت می تواند آنها را خارج کند. در لوله های دارای نشت برای جلوگیری از برگشت آب آلوده به داخل لوله، در صورت امکان جریان یا فشار مثبت در داخل لوله وجود داشته باشد. این عمل تا زمانی که نشتی مشخص و رفع شود از اهمیت زیادی برخوردار است.
[box]
قابل توجه بهره برداران
جهت تمیز نگه داشتن لوله، دقت ویژه به کار ببرید. این کار باعث خواهد شد که عملیات ضدعفونی مؤثرتر واقع شود.
[/box]
لازم است که به پرسنل تعمیرات این آگاهی داده شود که در حین تعمیرات، عملیات آنها می تواند منجر به آلودگی سیستم آبرسانی شود. این پرسنل باید از تمیز بودن تمامی لوله ها و همچنین کابل ها و لوله های پلاستیکی که از داخل لوله یا سایر متعلقات عبور داده می شوند، اطمینان حاصل کنند. ضدعفونی ابزار دستی همچون اره که در حین تعمیرات استفاده می شوند (با استفاده از فرو بردن در محلول کلره یا دیگر پاک کننده ها)، یک اقدام احتیاطی می باشد. همچنین باید دقت شود که خاک یا دیگر مواد در داخل لوله تعمیر شده وارد نشود.
عملیات کلرزنی
هنگامی که به علت شکستگی یا نشتی حفاری روی لوله اصلی انجام می گیرد معمولاً محل حفاری مرطوب بوده و می تواند منجر به آلودگی شود. استاندارد ANSI/AWWA C651 (ضدعفونی خطوط اصلی آب) استفاده از هیپوکلریت هنگام حفر ترانشه را در جهت کاهش آلودگی های احتمالی ضروری اعلام کرده است. قرص های هیپوکلریت کلسیم برای این منظور استفاده می شوند، زیرا به آرامی حل می شوند و حین عملیات تعمیر به طور پیوسته کلر آزاد می کنند.
شکل ۱ – تخلیه آب از محل حفاری خط لوله
[gap height=”20″]
محلول کلر (محلول هیپوکلریت ۱%) برای ضدعفونی سطح داخلی لوله و اتصالاتی که برای تعمیر خط لوله استفاده شده به کار برده می شود. این محلول می تواند به وسیله یک برس یا یک اسپری (شکل ۲) بر روی سطح داخلی لوله اصلی باید ضدعفونی شود. معمولاً روش شوک کلر استفاده می شود؛ زیرا زمان کمتری صرف ضدعفونی می شود. قسمت تعمیر شده را ایزوله کرده، همه اتصالات روی خط بسته شده و سپس قبل از انجام کلرزنی خط لوله با آب پرفشار شسته می شود. غلظت کلر می تواند تا ۳۰۰ میلی گرم بر لیتر (جدول ۱) و زمان تماس تا ۱۵ دقیقه باشد. قرص و یا گرانول هیپوکلریت کلسیم برای حل شدن نیاز به صرف زمان دارد، بنابراین اگر خط لوله اصلی باید سریعاً در سرویس قرار گیرد این مواد شیمیایی انتخاب مناسبی برای این عملیات نیستند.
شکل ۲ – اسپری برای ضدعفونی قسمت تعمیر شده
[gap height=”20″]
خط لوله اصلی تعمیر شده باید مجدداً با آب پرفشار شسته شود (یا در صورت نیاز کلرزدایی شود) تا کلر باقیمانده بالاتر از مقدار آن در آب شبکه توزیع نباشد (در شبکه های توزیع که از کلرآمین استفاده می کنند آزمایش کلر آزاد و ترکیبی هم باید انجام شود).
لوله اصلی تعمیر شده بدون توجه به این که کلرزنی شده یا خیر باید کاملاً با آب شسته شود. شستن با آب بهترین روش برای خارج کردن مواد خارجی است که حین تعمیرات ممکن است وارد لوله شده باشند. سیتن با آب باید آنقدر ادامه یابد که آب خروجی شفاف بوده و کلر باقیمانده برابر مقدار آن در شبکه توزیع گردد.
جدول ۱ – مقدار قرص و گرانول هیپوکلریت کلسیم مورد نیاز برای غلظت ۱۰۰mg/L و ۳۰۰mg/L در طول ۱۰۰ft یا ۳۰/۴۸m لوله
[gap height=”20″]
[box]
راهنمای جدول
واحد استفاده شده در جدول در میانه جدول از اونس به پوند و از گرم به کیلوگرم تغییر می یابد.
[/box]
[gap height=”20″]
[box]
قابل توجه بهره برداران
شستن لوله اصلی تعمیر شده با آب قبل از بازگشت آن در سرویس یک امر ضروری می باشد.
[/box]
برای نصب یک شیر در لوله اصلی بدون نیاز به قطع جریان در لوله از زینچه انشعاب گیر استفاده می شود. هنگام استفاده از این وسایل، قسمت خارجی لوله اصلی باید در محل شیر تمیز باشد. همچنین برای ضدعفونی سطح داخلی زینچه باید از هیپوکلریت کلسیم استفاده شود. بعد از نصب شیر، ضدعفونی فضای داخلی اطراف شیر بدون قطع جریان در لوله ممکن نیست. فضای بین زینچه و لوله حدود یک دوم اینچ می باشد، بنابراین مقدار خیلی کم هیپوکلریت کلسیم می تواند غلظت بالایی از کلر را برای ضدعفونی این قسمت تولید کند.
آزمایش های میکروبیولوژی
بعد از قرارگیری خط لوله در سرویس، از قسمت تعمیر شده باید نمونه گیری شود و آزمایش کل باکتری کلیفرم انجام گردد (برخی از مراجع ذیصلاح رضایت بخشی آزمایش های باکتریولوژی را قبل از قرارگیری لوله در سرویسلازم دانسته اند). در بیشتر موارد نمونه گیری باید از بالادست و پایین دست محل تعمیر انجام شود. اگر نتیجه آزمایش کلیفرم کل مثبت باشد، عملیات اصلاحی باید انجام گردد. این عملیات می تواند شامل شستن با آب یا کلرزنی قسمت تعمیر شده باشد. استاندارد ANSI/AWWA C651 نمونه گیری پیوسته روزانه را تا رسیدن به دو نتیجه منفی پی در پی لازم دانسته است.
مستندسازی
گزارشات دقیق از عملیات انجام شده به عنوان مرجعی برای آینده باید تهیه و بایگانی شوند. تاریخ، محل، نوع حادثه، وسایل استفاده شده برای تعمیر، پرسنل درگیر در رفع حادثه، روش استفاده شده و نتایج آزمایش باید ثبت گردد. چنانچه مشکلی رخ دهد و یا تعیین الگوی شکست خط لوله در یک منطقه خاص مدنظر باشد، این گزارشات می توانند مفید باشند.
[gap height=”50″]
[box]
مشخصات منبع مورد استفاده:
[restrict level=3]
نام کتاب: راهنمای عملی ضدعفونی لوله ها و مخازن ذخیره آب
مؤلفان: ویلیام سی. لور و فرد ج. سانچز
مترجم: مهندس آسیه سادات ملاباشی
ناشر: انتشارات ارکان دانش
نوبت چاپ: اول
تاریخ نشر: پاییز ۱۳۹۲
صفحات مورد استفاده: ۶۵ تا ۷۰ (فصل چهارم)
[/restrict]
[/box]