مخاطرات بهداشتی پسماندهای بیمارستانی

• بهداشت محیط بیمارستان
• آخرین بروزرسانی: 8 دی 1393

خطرات بهداشتی مربوط به پسماندهای پزشکی می تواند به ۵ دسته تقسیم شوند:

1. خطرات زخم و آسیب – پسماندهای دسته ۱ و ۲
2. خطر عفونت – پسماندهای دسته ۱ و ۲
3. خطر مواد شیمیایی – پسماندهای دسته ۳ و ۴
4. خطر آتش سوزی و انفجار – پسماندهای دسته ۳ و ۴
5. خطر رادیواکتیویته – پسماندهای دسته ۵

پسماندهای بهداشتی درمانی منبعی از میکروارگانیسم های خطرناک می باشند که بیماران بیمارستان، کارمندان و افراد عمومی را آلوده به عوامل عفونی می کند. راه های مختلفی برای تماس وجود دارد؛ از طریق ایجاد زخم ( بریدن و سوراخ شدگی) ازطریق تماس، پوست یا غشای موکوزی، از طریق تنفس یا از طریق بلیعدن.
راههای انتقال بیماری های واگیردار ناشی از زباله های بیمارستانی عبارتند از:

• تماس مستقیم: ورود عامل بیماریزا از طریق تماس و جراحات مریی و نامریی به بدن و ایجاد عفونت گزارش شده است.
• آب آلوده: زباله های بیمارستانی با راه یافتن به منابع آب، مشکلات گوناگونی را بوجود می آورند.
• غذای آلوده: ناقلین ( حشرات و جوندگان) در ارتباط با مواد زائد بیمارستانی می توانند به زنجیره غذایی راه یابند.
• هوای آلوده: آئروسل ها و ذرات آلوده به عوامل میکروبی موجود در زباله وارد اتاق بیمار شده و می توانند از نقطه ای به نقطه دیگر و به محل های حساس و اتاق های دیگر بیمارستان راه یابند.

 ₍₍ مخاطرات بهداشتی و شغلی ₎₎

درون بیمارستان:

پرسنل درمانی (پزشکان، پرستاران و نیروهای کمکی) بیماربران، دانشجویان، پرسنل فنی و پشتیبانی ( نظافتچیان، کارکنان رختشویخانه، داروسازان، تکنسین های آزمایشگاه، بیماران و خانواده آنها، ملاقات کنندگان).

خارج از بیمارستان:

پرسنل حمل کننده ازسایت، پرسنل شاغل درتاسیسات پردازش یا دفع، جمعیت عمومی (شامل بزرگسالان و کودکانی که اشیا را بازیافت می کنند که در اطراف بیمارستان یا محل های ذخیره سازی روباز دیده می شوند).

یکی از مخاطرات بهداشتی مهم در رابطه با تماس پرسنل و کارگران بیمارستان با اشیاء نوک تیز و برنده هستند (۲۷% از طریق طریق تماس با اشیاء مستعمل و آلوده، ۲۳% از طریق جابجایی و دفع سرسوزن های مصرف شده، ۱۵% از طریق اشیاء نوک تیز و ۱۷% از طریق سایر موارد).
مهمترین مشاغل حساس در این مورد به ترتیب اهمیت عبارتند از: دندانپزشکان، جراحان، پزشکان عمومی، پرسنل و کارکنان مراکز درمانی و کارگران خدمات بیمارستانی؛ لذا استفاده از وسایل و امکانات ایمنی مثل ماسک، دستکش های مقاوم در برابر اشیاء نوک تیز، کفش های مقاوم و لباسهای مخصوص الزامی است.

مثالهایی از عفونتهایی که می تواند بوسیله پسماندهای پزشکی خطرناک ایجاد شود ارائه می کند:

خطرات بیولوژیکی

• خطر عفونت
• خطر مواجهه بیماریهای حساسیت ریوی
• خطر مواجهه برونشیت مزمن
• خطر مواجه هپاتیت
• بیماریهای ریوی ، برونشیت ، در اثر تماس با بیو آئروسلها ی موجود در هوا مکان هایی که زباله ها ذخیره شده و پردازش می شوند.
• این بیوآئروسلها دارای باکتریهای گرم منفی و گرم مثبت، باکتریهای اکتینومیست هوازی و قارچ فاضلاب می باشد.

خطرات شیمیایی

مواد شیمایی و دارویی زیادی در مراکز و تسهیلات بهداشتی و درمانی بکار برده می شوند.بسیاری از آنها دارای خطر بهداشتی ناشی از خوا صشان را دارند (سمیت، سرطانزایی، موتاژنیک، خورنندگی، تحریک کننده، حساسیت زا، انفجار، قابلیت اشتعال و غیره). مواجهه مختلفی برای تماس با این مواد وجود دارد:

استنشاق گاز، بخار یا قطرات، تماس با پوست یا غشاهای موکوزی، یا بلیعدن. بعضی از مواد مانند (کلر و اسید) با یکدیگر ناسازگار هستند. زمانیکه با هم مخلوط می شوند می توانند گازهای سمی تولید کنند.

علاوه بر جیوه ، نقره هم دیگر عنصر سمی در بیمارستانها ( دستگاه ظهور عکس) یافت می شود. همچنین نقره یک باکتری ساید ( کشنده باکتری) می باشد، باکتریهایی که نسبت به نقره مقاومت نشان می دهند گمان می شود که نسبت به آنتی بیوتیک ها نیز مقاومت داشته باشد

خطرات مرتبط با پردازش و ذخیره سازی نامناسب پسماندهای پزشکی

• خطرات سوزاندن
• در بعضی موارد، بویژه زمانیکه پسماندها دردمای پایین (کمتر از ۸۰۰ درجه سانتی گراد) سوزانده شودیا زمانی که پلاستیک های حاوی پلی وینیل کلراید (V.C) سوزانده می شود، اسید هیدرو کلریک (که موجب باران اسیدی می شود)، دی اکسین ها، فورانها و سایر سموم مختلف آلوده کننده ی منتقله از هوا، شکل می گیرد. این ترکیبات در مواد خروجی یافت می شود اما در باقیمانده و سایر خاکستر گازهای خروجی در هوا و ازطریق دودکش های زباله سوز هم آزاد می شود. قرار گرفتن درمعرض دی اکسین ها، فورانها و سایر بی فنیل های کلرینه شده هم می تواند اثراتی بهمراه داشته باشد که برای سلامتی عمومی مضر است.

بقای میکروارگانیسم ها در محیط زیست